Ελληνικη Εταιρεια Βιοχημειας και Μοριακης Βιολογιας

e-δελτίο - 01/2011

Σημ.: Το δελτίο είναι διαθέσιμο και σε μορφή PDF (μέγεθος: 636 KiB).

Περιεχόμενα

Γιώργος Θηραίος

1951-2011 Thiraios

Με μεγάλη θλίψη πληροφορηθήκαμε ότι ο αγαπητός συνάδελφος και φίλος Γιώργος Θηραίος έφυγε ξαφνικά και πρόωρα από τη ζωή στις 20 Ιανουαρίου. Ο Γιώργος είχε συνδέσει το όνομά του με την ανάπτυξη της Μοριακής Βιολογίας στην Ελλάδα και την προώθηση της επιστημονικής Αριστείας. Το κενό που αφήνει είναι δυσαναπλήρωτο.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1951 και αποφοίτησε από το Βιολογικό Τμήμα του ΕΚΠΑ το 1974. Στη συνέχεια πήγε στο Harvard, όπου με την επίβλεψη του Φώτη Καφάτου απέκτησε το διδακτορικό του δίπλωμα στη Μοριακή Βιολογία της χωριογένεσης των εντόμων. Παρέμεινε για άλλα τέσσερα χρόνια στο Harvard ως μεταδιδακτορικός ερευνητής, πρώτα με τον Φ. Καφάτο και στη συνέχεια με τον H. Greer, στο εργαστήριο του οποίου έστρεψε την προσοχή του στη μοριακή ανάλυση της βιοσύνθεσης αμινοξέων στον σακχαρομύκητα. Το 1984 έγινε ερευνητής στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του ΙΤΕ στο Ηράκλειο, όπου παρέμεινε μέχρι το 2009. Από το 1988 ήταν διευθύνων και από το 1994 ως το 2009 διευθυντής του ΙΜΒΒ, βάζοντας τη σφραγίδα του στην ανάπτυξή του και την καθιέρωσή του ως κέντρου αριστείας διεθνούς επιπέδου. Ήταν επίσης εκλεγμένο μέλος της ΕΜΒΟ, ενώ διατέλεσε και Αντιπρόεδρος του ΙΤΕ. Το ερευνητικό του έργο ήταν ιδιαίτερα υψηλό, με δημοσιεύσεις στο Nature, Cell, PNAS, EMBO J. και άλλα σημαντικά περιοδικά. Ήταν όμως ακόμα μεγαλύτερη η συνεισφορά του στην ανάδειξη μιας γενιάς νέων ερευνητών για τους οποίους υπήρξε δάσκαλος και υποστηρικτής. Από το 2009 ο Γιώργος ανέλαβε τη θέση του Γενικού Διευθυντή του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, θέτοντας παρόμοιους στόχους με αυτούς που επέτυχε στο ΙΤΕ, αλλά αναζητώντας και νέους ερευνητικούς ορίζοντες στη βιολογία συστημάτων. Είχε σίγουρα πολλά να προσφέρει ακόμα στην ερευνητική κοινότητα, αλλά και στην οικογένειά του: τις δύσκολες αυτές ώρες, η σκέψη μας είναι με την σύντροφό του Πόπη και τον μικρό Αλέξανδρο.

Περιεχόμενα
Αρχείο e-δελτίου

Απολογισμός του 61ου Πανελληνίου Συνεδρίου της ΕΕΒΜΒ

Ενημέρωση από την Οργανωτική Επιτροπή EEBMB

Στις 15-17 Νοεμβρίου 2010 διοργανώθηκε με επιτυχία στην Αλεξανδρούπολη το 61ο Πανελλήνιο συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας. Οι 463 σύνεδροι είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τους προσκεκλημένους ομιλητές Frank Grosveld, Athanassios Giannis, Robert Mader, Michel Morange, Pascale Durbec, Andreas Wack, Κίτσο Λούη και Άρη Ηλιόπουλο, καθώς και 48 προφορικές παρουσιάσεις και 119 αναρτημένες εργασίες. Στις προφορικές και αναρτημένες ανακοινώσεις αντιπροσωπεύτηκε όλη η θεματολογία της σύγχρονης Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας. Στην τελετή λήξης του Συνεδρίου απονεμήθηκαν από ένα βραβείο, καθώς και έπαινοι στις καλύτερες προφορικές και γραπτές ανακοινώσεις.

Το βραβείο καλύτερης προφορικής ανακοίνωσης απονεμήθηκε στους Spella M., Kyrousi C., Kritikou E., Lygerou Z., Taraviras S. για την εργασία με τίτλο "Geminin represents a new regulator of cortical neural progenitor self-renewal and differentiation".

Έπαινος προφορικής ανακοίνωσης απονεμήθηκε στους: Karagiannidis I., Tsirigoti A., Stampoliou A., Papadopoulou V., Manolopoulos V.G., Kidd J.R., Kidd K.K., Paschou P., για την εργασία με τίτλο "The genetic structure of the Greek population in relation to the European HapMap reference samples".

Το βραβείο καλύτερης γραπτής ανακοίνωσης απονεμήθηκε στους: Karapetsas A., Pavlaki M., Sandaltzopoulos R., Galanis A., για την εργασία με τίτλο "Study of the specificity factors that regulate the phosphorylation of HIF-1 by ERK2 MAP kinase".

Έπαινος γραπτής ανακοίνωσης απονεμήθηκε στους Apostolidi M., Toumpeki C., Stamatopoulou V., Drainas D. & Stathopoulos C. "Studies on the functional participation of dictyostelium discoideum La protein in the maturation of nascent tRNAs".

EEBMB

Επίσης χορηγήθηκαν από την ΕΕΒΜΒ 12 υποτροφίες συμμετοχής στο Συνέδριο, ύψους 150 ευρώ έκαστη, σε νέους επιστήμονες κάτω των 32 ετών, που εκπονούν διδακτορικό ή είναι μεταδιδακτορικοί συνεργάτες. Τέλος, στο συνέδριο έγινε και η απονομή των ετησίων βραβείων Γαρδίκη-Κουΐδου, στη μεταπτυχιακή φοιτήτρια Β. Μπίτσικα και στη μεταδιδάκτορα Μ. Γεωργίτση.

Όπως φαίνεται στο παρακάτω γράφημα, εντυπωσιακή ήταν η συμμετοχή προπτυχιακών φοιτητών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου που προσέδωσε ιδιαίτερη ζωντάνια στο συνέδριο.

EEBMB

Επίσης, ο αριθμός των εργασιών που υποβλήθηκαν (48 προφορικές ανακοινώσεις και 119 πόστερ) κινήθηκε σε πολύ καλά επίπεδα για συνέδριο της περιφέρειας, όπως φαίνεται από τα παρακάτω στατιστικά στοιχεία, παρά την κρίση στη χρηματοδότηση της έρευνας στην Ελλάδα.

Το συνέδριο συνδιοργανώθηκε από το Τμήμα Ιατρικής και το Τμήμα Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής του Δ.Π.Θ. Ιδιαίτερες ευχαριστίες για τη χορηγία τους δίνονται στις εταιρείες LAB SUPPLIES-Π. ΓΑΛΑΝΗΣ & ΣΙΑ Ο.Ε., Bioline Scientific, BioRad, Interlab, Biohellenika και Roche Diagnostics, στο Νομαρχιακό Διαμέρισμα Έβρου, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ροδόπης-Έβρου και Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, στο ξενοδοχείο Thraki Palace και στο γραφείο διοργάνωσης Aktina City.

Περιεχόμενα
Αρχείο e-δελτίου

10 χρόνια του Τμήματος Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής

Αλεξανδρούπολη 2010 TMBG

Παράλληλα με τις εκδηλώσεις του 61ου συνεδρίου πραγματοποιήθηκαν και οι εκδηλώσεις για τον εορτασμό των δέκα ετών από την ίδρυση του Τμήματος Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής. Στα πλαίσια αυτών, το Σαββάτο 16/10 δόθηκε επιστημονική ομιλία από τον Καθ. Χρήστο Πλατσούκα (Dean of the Old Dominion University College of Sciences, Director of the University’s Center for Molecular Medicine and Professor of Biological Sciences). Ακολούθησε επίσκεψη των συνέδρων στους χώρους του Τμήματος όπου τα μέλη ΔΕΠ τους ξενάγησαν στα ερευνητικά εργαστήρια (βλ. φωτογραφία). Οι σχετικές εκδηλώσεις ολοκληρώθηκαν την Κυριακή 17/10 με την ομιλία της Καθ. Σοφίας Κουΐδου (Καθηγήτρια Βιολογικής Χημείας, Ιατρική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Αντιπρύτανης ΑΠΘ) με τίτλο ""Διττή" γυναικεία υπόσταση; H ασταθής πορεία των γυναικών στις βιοεπιστήμες".

Περιεχόμενα
Αρχείο e-δελτίου

Bernard Leonard Horecker

1914-2010 TMBG

Απεβίωσε στις 10 Οκτωβρίου 2010, σε ηλικία 96 ετών, ο Bernard L. Horecker, διακεκριμένος βιοχημικός και επίτιμο μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας. Ο B. L. Horecker σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Chicago, απ΄ όπου έλαβε το πτυχίο και το διδακτορικό του στην χημεία. Εργάσθηκε στα National Institutes of Health, στο New York University School of Medicine, στο Albert Einstein College of Medicine, στο Ερευνητικό Κέντρο της εταιρείας Hoffmann-La Roche και τέλος στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστήμιου Cornell στην Νέα Υόρκη. Υπήρξε επίσης μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, και πολλών άλλων επιστημονικών εταιρειών.

Η ερευνητική του συνεισφορά, για την οποία έλαβε πολλά βραβεία και διακρίσεις, επικεντρώθηκε κυρίως στη μελέτη του μεταβολικού δρόμου των φωσφορικών πεντοζών και, μετά το 1959, την ανάλυση των μηχανισμών ενζυμικής κατάλυσης, στα πλαίσια των οποίων υπήρξε από τους πρωτοπόρους στην εδραίωση της έννοιας του συμπλόκου ενζύμου-υποστρώματος. Μια άλλη σημαντική συνεισφορά του ήταν η ανακάλυψη της προθυμοσίνης (1985), ενός μορίου που μελετήθηκε ιδιαίτερα στη συνέχεια από δύο ελληνικές ερευνητικές ομάδες, του Νάσου Χαρίτου (Αθήνα) και του Ορέστη Τσόλα (Ιωάννινα). Υπό την επίβλεψη του B. L. Horecker μαθήτευσαν και συνεργάσθηκαν για διαφορετικά χρονικά διαστήματα τρία μέλη της ΕΕΒΜΒ, οι Ορέστης Τσόλας (19 συνδημοσιεύσεις), Νάσος Χαρίτος (10 συνδημοσιεύσεις) και Μαρία Φράγκου-Λαζαρίδη (4 συνδημοσιεύσεις). Στους πολυάριθμους συνεργάτες του που εμφανίζονται στις ερευνητικές του δημοσιεύσεις συμπεριλαμβάνονται συνολικά έξι Έλληνες βιοχημικοί.

Ευχαριστούμε τους συναδέλφους Στάθη Φριλίγγο και Ορέστη Τσόλα για τις πληροφορίες.

Περιεχόμενα
Αρχείο e-δελτίου

Το "αρσενοβόρο" βακτήριο: επιστημονική αστοχία ή υπερβάλλον ζήλος;

Επιστημονικό σχόλιο του Κώστα Δραΐνα

Πρόσφατα δημοσιεύτηκε ένα άρθρο στο υψηλού κύρους περιοδικό Science με τίτλο "Ένα βακτήριο που μπορεί να αναπτύσσεται με τη χρήση αρσενικού αντί φωσφόρου". Το βακτήριο αυτό απομονώθηκε από τη λίμνη Mono της Καλιφόρνιας, ένα υπεραλατόφιλο και αλκαλόφιλο περιβάλλον, και χαρακτηρίστηκε φυλογενετικά ότι ανήκει στην οικογένεια των αλατόφιλων βακτηρίων Halomonadaceae με συγγενέστερο είδος το Halomonas venusta.

Arsenoboro

Οι συγγραφείς του άρθρου αυτού με επικεφαλής την Felisa Wolfe-Simon, γνωστή και με το παρατσούκλι Iron-Lisa, ισχυρίζονται ότι το βακτήριο αυτό μπορεί να αποτελεί μια νέα μορφή ζωής που μπορεί να αναπτύσσεται ενσωματώνοντας το εξαιρετικά τοξικό στοιχείο αρσενικό αντί φωσφόρου στα βιομόριά του και ιδιαίτερα στο DNA. Η κυριότερη ένδειξη για ένα τέτοιο ισχυρισμό ήταν ότι κύτταρα του βακτηρίου αυτού μπορούσαν να αναπτύσσονται σε ένα θρεπτικό μέσο το οποίο περιείχε αρσενικό υπό την απουσία φωσφόρου. Οι ερευνητές απέκλεισαν την πιθανή παρουσία φωσφόρου με εκτεταμένες δεκαδικές αραιώσεις. Επίσης, παρουσιάζουν στοιχεία για την ενσωμάτωση αρσενικού σε DNA, πρωτεΐνες και λιπίδια. Παρά ταύτα, παρουσιάζουν ότι η ανάπτυξη του βακτηρίου βελτιώνεται κατά πολύ παρουσία φωσφόρου. Η αντικατάσταση του P με το χημικά συγγενές προς αυτό As παρουσιάζεται ως ύψιστης εξελικτικής και γεωχημικής σημασίας, καθώς επίσης και ως ένδειξη μορφών ζωής διαφορετικής χημικής βάσης από ότι γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, μια ένδειξη περί ύπαρξης ζωής και σε άλλους πλανήτες.

Arsenoboro

Η δημοσίευση αυτή προκάλεσε, δικαιολογημένα, πολλές συζητήσεις και αντιδράσεις στον επιστημονικό χώρο εξάπτοντας την κοινή γνώμη και κατ’ επέκταση τα μέσα ενημέρωσης παγκοσμίως. Δικαιολογημένα, γιατί οι ερευνητές αυτοί έσπευσαν να δημοσιεύσουν έναν ισχυρισμό για ένα εξαιρετικά καινοτόμο εύρημα χωρίς να εξαντλήσουν στοιχειώδη πειράματα που να το επιβεβαιώνουν. Συνοπτικά, (α) η παντελής απουσία P από το μέσο ανάπτυξης δεν επιβεβαιώνεται, (β) η απομόνωση και απλή ηλεκτροφόρηση DNA δεν αποτελεί απόδειξη, γιατί εστερικοί δεσμοί με As είναι εξαιρετικά ασταθείς, (γ) καθαρό DNA δεν απομονώθηκε και η παρουσία As σε αυτό δεν επιβεβαιώθηκε βιοχημικά, (δ) αν επρόκειτο για νέα μορφή ζωής, θα έπρεπε να αποτελεί τουλάχιστον ένα διαφορετικό φυλογενετικό taxon και όχι ένα γνωστό γένος Halomonas. Η ύπαρξη εκπροσώπων αυτού του γένους και άλλων ανθεκτικών σε αρσενικό είναι γνωστή από καιρό. Οι οργανισμοί αυτοί συγκεντρώνουν αρσενικό σε ειδικά κενοτόπια, κάτι που επιβεβαιώθηκε και για το συγκεκριμένο στέλεχος, το οποίο προφανώς παρουσιάζει μια πολύ μεγαλύτερη ανεκτικότητα σε As από ότι τα μέχρι σήμερα γνωστά.

Η πλήρης δημοσίευση υπάρχει στον ιστότοπο: http://www.ironlisa.com/WolfeSimon_etal_Science2010.pdf.

Δείγμα αντιδράσεων έχουν δημοσιευτεί στην εφημερίδα Los Angeles times:
http://www.latimes.com/news/science/la-sci-arsenic-bacteria-20101211,0,3642441.story

Το blog site της "Σιδερένιας-Λίζας": http://www.ironlisa.com/ για πληρέστερη ενημέρωσή σας αξίζει να το επισκεφτείτε.

Το παραπάνω σχόλιο έχει υιοθετηθεί και από την Ελληνική επιστημονική εταιρεία ΜΙΚΡΟΒΙΟΚΟΣΜΟΣ.

Περιεχόμενα
Αρχείο e-δελτίου

Θερινά σχολεία, σεμινάρια, συνέδρια

FEBS Advanced Lecture Course: 3rd FEBS-MPST 2011

Matrix Pathobiology, Signaling and Molecular Targets
Spetses - Greece, September 2-7, 2011.

Tutorials and Plenary Symposia will be introduced and moderated by leading scientists acting as discussion leaders in the following topics:

For more information: http://www.febs-mpst2011.upatras.gr/

Θερινό σχολείο πρωτεϊνών

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ-ΜΟΡ. ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ

"Από το γονίδιο στην πρωτεΐνη και όχι μόνο...."

Το σχολείο απευθύνεται σε τελειόφοιτους φοιτητές (επίπεδο διπλωματικής εργασίας), φοιτητές ΜΔΕ, ΥΔ και νέους ερευνητές. που ήδη ασχολούνται με το πεδίο. Το σχολείο έχει στόχο την ανταλλαγή γνώσεων σε θεωρητικό επίπεδο και σε επόμενη φάση την επέκτασή του και σε πρακτικό επίπεδο.

Το σχολείο θα διεξαχθεί 8 και 9 Ιουλίου 2011 στο Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου. Η συμμετοχή είναι δωρεάν.

Για περισσότερες πληροφορίες: Καθ. Δρ. Κων/νος Ε. Βοργιάς. Όσοι ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν είναι ευπρόσδεκτοι να το δηλώσουν στο email: cvorgias@biol.uoa.gr. Η δήλωση πρέπει να συνοδεύεται με μία πολύ σύντομη περιγραφή των τρέχοντων ερευνητικών δραστηριοτήτων σας (100 λέξεις).

Καταληκτική ημερομηνία δήλωσης ενδιαφέροντος 15 Μαΐου 2011.

23rd Biennial Meeting ISN-ESN

Μέγαρο Μουσικής, Αθήνα 28 Αυγούστου - 1 Σεπτεμβρίου 2011

To 23ο Συνέδριο της ∆ιεθνούς Εταιρείας Νευροχημείας (International Society for Neurochemistry, ISN) θα διεξαχθεί στις 28 Αυγούστου με 1 Σεπτεμβρίου 2011 στο Μέγαρο Αθηνών, με συνδιοργανώτρια την Ελληνική Εταιρεία Νευροεπιστημών.

Το επιστημονικό πρόγραμμα απευθύνεται όχι μόνο σε επιστήμονες βασικών νευροεπιστημών, αλλά καλύπτει τομείς αιχμής που ενδιαφέρουν όλους τους τομείς βασικής αλλά και μεταφραστικής έρευνας. Η διεθνής επιτροπή επιστημόνων που συνέταξε τα πρόγραμμα επέτυχε Κύριες Ομιλίες από κορυφαίους επιστήμονες και συγκεκριμένα τους Νομπελίστες Linda Buck (Νόμπελ 2004) και Roger Tsien (Νόμπελ 2008) και τους Erin Schuman, Thomas Jessel, Patrizia Casaccia, και Katsuhiko Mikoshiba. Εξ ίσου σημαντικές θα είναι οι ομιλίες των 150 επιστημόνων σε 33 συνολικά συμπόσια και άλλων 80 σε στρογγυλές τράπεζες ( www.neurochemistry.org, www.isn2011.org).

Καταληκτική ημερομηνία δήλωσης ενδιαφέροντος 31.04.2011.

Η ISN επιπλέον χρηματοδοτεί πρόγραμμα βραβείων για τα έξοδα συμμετοχής νεαρών ερευνητών. Η καταληκτική ημερομηνία υποβολής αιτήσεων είναι η 31η Ιανουαρίου 2011 και όλες οι σχετικές οδηγίες είναι αναρτημένες στην κύρια ιστοσελίδα της www.neurochemistry.org. Εξ ίσου σημαντική είναι και η διοργάνωση του τριήμερου Ειδικού Σεμιναρίου (Advanced School) από την ISN, με θέμα "Molecular Basis of Higher Cognitive functions" το οποίο θα γίνει στους ∆ελφούς πριν από το κυρίως συνέδριο στην Αθήνα. Οι σαράντα υποψήφιοι διδάκτορες και μεταδιδάκτορες που θα επιλέγουν, θα λάβουν μέρος χωρίς οικονομική υποχρέωση διδάκτρων ή παραμονής και σίτισης. Η καταληκτική ημερομηνία υποβολής αιτήσεων είναι επίσης 31η Ιανουαρίου 2011.

Για περισσότερες πληροφορίες: Δήμητρα Μάγκουρα, MD, PhD, Πρόεδρος Ο.Ε., mangoura@bioacademy.gr

Συνέδριο για το Ελικοβακτήριο του πυλωρού

Σας ενημερώνουμε ότι το 16ο Ελληνικό Συνέδριο για το Ελικοβακτήριο του πυλωρού θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα, την Παρασκευή 11 και το Σάββατο 12 Μαρτίου 2011, στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ).

Το Προκαταρκτικό Πρόγραμμα του Συνεδρίου έχει αναρτηθεί ήδη στην ιστοσελίδα www.hhpsg.gr.

Για περισότερες πληροφορίες: Δ. Σγούρας, Πρόεδρος Οργανωτικής Επιτροπής, sgouras@pasteur.gr

Περιεχόμενα
Αρχείο e-δελτίου

Δημοσιεύσεις - Προσεχή συνέδρια

Δημοσιεύσεις

Δημοσιεύθηκε στο πρώτο τεύχος του 2011 από το διεθνές επιστημονικό περιοδικό FEBS J, που είναι και το επίσημο περιοδικό της Ευρωπαϊκής Βιοχημικής Εταιρείας, η δεύτερη θεματική σειρά (MiniReviewSeries) με τίτλο: Metalloproteinases in health and disease: challenges and the future prospects.

Συντονιστές της σειράς είναι οι καθηγητές Hideaki Nagase (Imperial, UK) και Nikos Karamanos (Univ. of Patras, Greece). Οι θεματικές σειρές είναι αποτέλεσμα των επιστημονικών συνεδρίων προχωρημένου επιπέδου (FEBS Advanced Lecture Courses) που διοργανώνονται κάθε δεύτερη χρονιά από το συνάδελφο Καθηγητή Ν. Καραμάνο στο θεματικό πεδίο Matix Pathobiology, Signaling and Molecular Targets. Αναμένεται η έκδοση και τρίτης θεματικής σειράς, η οποία βρίσκεται στα τελευταία στάδια επεξεργασίας.

Τα άρθρα της σειράς τα οποία έχουν ελεύθερη πρόσβαση, καθώς και η αντίστοιχη URL δίνονται παρακάτω.

Προσεχή Συνέδρια

Περιεχόμενα
Αρχείο e-δελτίου